|
Trzy małpy
tytuł oryginalny:
Üç maymun
reżyseria: Nuri Bilge Ceylan
czas trwania:
119 min. |
Złota Palma na Międzynarodowym Festiwalu w Cannes 2008 dla najlepszego reżysera
Najnowszy dramat twórcy Klimatów.
Wpływowy polityk Sevret (Ercan Kesal) powoduje wypadek, w którym giną ludzie. Nie może i nie chce pozwolić sobie na skandal, dlatego zmusza swego kierowcę Eyűpa (Yavuz Bingöl), by wziął winę na siebie i odsiedział dziewięciomiesięczny wyrok. Mężczyzna jest zależny od swojego szefa, więc gdy ten proponuje mu duże pieniądze i zabezpieczenie rodziny, niechętnie, ale jednak zgadza się. Chce w ten sposób podreperować finanse rodziny. Sądzi także, że dziewięć miesięcy to nie jest szczególnie długi czas i po wyjściu z więzienia, mając zapewnione pieniądze, wszystko zacznie się układać. Nie przeczuwa, że ta decyzja będzie miała katastrofalne skutki...
Po odbyciu kary mężczyzna wraca do domu. Podejrzewa, że żona Hacer (Hatice Aslan) zdradzała go z szefem, a syn przyjmował od niego pieniądze na rozkręcenie szemranego interesu. Syn był niemym świadkiem zdrady. Żona zaś została wykorzystana przez tego, który uznał, że dając im pieniądze, może rościć sobie prawo do ich posiadania.
Tadeusz Sobolewski w relacji z Cannes, gdzie Ceylan otrzymał Złotą Palmę za reżyserię tego filmu, napisał: Ten współczesny dramat mógłby się rozegrać w czasach sułtanatu: sługa musi kryć władcę, on z kolei traktuje rodzinę służącego jak swoją własność. Poniżony służący wejdzie w rolę bossa. Sytuacja powtórzy się jak na scenie tragedii. Moralną ofiarą pozostanie kobieta.
W filmie pada niewiele słów. Samotność bohaterów, ich zagubienie, rozpacz, dramat bardziej niż słowa oddają gesty, spojrzenia, podkreśla muzyka i - jak zawsze w filmach Ceylana - mistrzowsko skomponowane długie ujęcia wypełnione symbolicznymi obrazami. Tym razem atmosferę grozy, zamknięcia, alienacji podkreślają zbierające się nad Stambułem deszczowe chmury. Mroczne, demoniczne, gęste i bardzo, bardzo ciemne.
Rozpadająca się rodzina jest w Trzech małpach metaforą Turcji, gdzie w wielu sferach nastąpił upadek podstawowych zasad, a ich miejsce zajęły zakłamanie i korupcja.
Tytułowe Trzy małpy to nawiązanie do figurki chińskich „trzech mądrych małp” - rodzaju obrazowego przysłowia, oznaczającego specyficzną postawę, którą można ująć słowami: nic nie widziałem, nic nie słyszałem, nic nie powiem. W tradycji buddyjskiej ta postawa oznacza odcięcie się od zła i wejście w świat wewnętrzny. Jednak w tym konkretnym obrazie jest znakiem zafałszowywania rzeczywistości.
Ceylan w Trzech małpach tworzy studium rozkładu rodziny, utraty więzi, patriarchalnej przemocy. Dramat eksploduje w milczeniu. Jest rozegrany na tle panoramicznego pejzażu - z tarasu domu w Stambule rozciąga się widok na Bosfor. Czuje się porę dnia, temperaturę, siłę wiatru. Tadeusz Sobolewski, Gazeta Wyborcza
Trzy małpy oferują rodzaj artyzmu rzadki we współczesnym kinie. Michael Phillips, Chicago Tribune
Trzy małpy tylko z pozoru przypominają psychologiczny thriller w stylu noir. W istocie to powalający film, przykład prawdziwie wysokiej sztuki, wznoszącej się na poziomy nieosiągalne dla konkurencji. Jonathan Romney, Screen Daily
Reżyser z prawdziwą maestrią rozpisał dramat na głosy. Pokazał jak szybko miłość może zmienić się w nienawiść, szacunek w obrzydzenie, a szlachetność w zepsucie. W Trzech małpach nikt bowiem nie jest bez winy, bo wszyscy się sprzedali. Mariola Szczyrba, kulturaonline.pl
Film prezentowany w ramach przeglądu Letnie Tanie Kinobranie, tydzień 5: 33 sceny, 21 gramów, 9 songs - czyli wszystko jest liczbą.
ZWIASTUN:
