OPISY FILMÓW:

CZARNY PIOTRUŚ | ČERNÝ PETR
reż. Miloš Forman, Jaroslav Papousek, Czechosłowacja 1963, 85’



Rewelacyjny debiut fabularny Miloša Formana, zrealizowany zgodnie z zaleceniami amerykańskiej szkoły dokumentu cinema direct, ale przy zachowaniu charakterystycznego dla reżysera stosunku do bohaterów - pełnego ciepła i sympatii, choć z drugiej strony podszytego ironią.

Film rozgrywa się w małej, czechosłowackiej wiosce. Szesnastolatek podejmuje swoją pierwszą pracę - w sklepie samoobsługowym ma śledzić złodziei. Nie tylko musi nauczyć się pokonywać własne wewnętrzne opory, ale jeszcze znosić tyrady ojca, który - oczywiście - zrobiłby to lepiej.

Czarny Piotruś z miejsca trafił na listę filmowej klasyki i zapoczątkował karierę czeskiego mistrza.


MIŁOŚĆ BLONDYNKI | LÁSKY JEDNÉ PLAVOVLÁSKY
reż. Miloš Forman, Czechosłowacja 1965, 77’



Miłość blondynki to jeden z najważniejszych filmów wspaniałego okresu kina czeskiego - lat 60. Dzieło dla tego okresu sztandarowe i ikoniczne.

Podobnie jak inne czeskie filmy Miloša Formana i ten zrealizowany jest przy udziale aktorów niezawodowych, w charakterystycznym dla reżysera tonie pogodnej kpiny z otaczającej (niekoniecznie socjalistycznej) rzeczywistości.

Kobiety pracujące w wielkich zakładach tekstylnych marzą o mężczyznach, których w okolicy brakuje. Dyrektor organizuje dla nich wieczorek taneczny, na który zaprasza wojsko. Jednak zamiast dziarskich chłopaków stawiają się brzuchaci rezerwiści. Ale Andula ma szczęście: spędza wieczór z pianistą z zespołu, a na dodatek chłopak zaprasza ją do siebie, do Pragi. Wycieczka do stolicy będzie niezwykle pouczająca.

PALI SIĘ, MOJA PANNO | HOŘÍ, MÁ PANENKO
reż. Miloš Forman, Czechosłowacja 1967, 69’



Arcydzieło Miloša Formana, nominowane do Oscara w kategorii: najlepszy film nieanglojęzyczny.

Przygotowania, komplikacje i niesławne zakończenie balu strażackiego. Film zrealizowano z udziałem aktorów niezawodowych jako brawurową komedię o ludzkiej małostkowości i egoizmie oraz niewystarczającej samokrytyce.

Utwór, odczytywany również jako metafora stosunków wewnątrz ówczesnej partii komunistycznej, wywołał międzynarodowy - zważywszy udział sławnego producenta Carlo Pontiego - skandal. Czeskie władze próbowały skompromitować Miloša Formana i nie dopuścić filmu do dystrybucji, ale prawa do tytułu wykupili Francuzi, otwierając tym samym Formanowi drogę na Zachód po upadku Praskiej Wiosny.

AMADEUSZ | AMADEUS
reż. Miloš Forman, USA 1984, 158’



Film uważany za jedno z najwybitniejszych dokonań w historii kina i za zwieńczenie amerykańskiego epizodu w karierze Miloša Formana.

Darzył go wielką nienawiścią i równie wielkim podziwem. Antonio Salieri po raz pierwszy widział Mozarta, występującego jeszcze jako dziecko. Już wówczas zazdrościł mu talentu, owej iskry bożej, którą tamten posiadał. A potem nie mógł znieść uwielbienia, jakim Wiedeń obdarzył Wolfganga Amadeusza. Postanowił więc go zniszczyć. Ten konflikt pomiędzy dwoma kompozytorami XVIII-wiecznymi wymyślił dramaturg Peter Shaffer, na ekran zaś przeniósł Miloš Forman.

Amadeusz stał się wielkim przebojem kin w latach 80., zgarniając w 1985 roku osiem Oscarów, w tym za reżyserię oraz pierwszoplanową rolę męską (dla odtwórcy roli Salieriego, F. Murraya Abrahama). Mozart (grany przez Toma Hulce'a) w ujęciu Formana bardziej przypomina gwiazdę muzyki pop niż "poważnego" kompozytora. Reżyser zaś, dla którego była to bardzo osobista wypowiedź, wyszedł poza anegdotę o rywalizacji dwóch muzyków. Amadeusz to opowieść o boskim pierwiastku, który drzemie w artyście, oraz o tym, jak trudno zachować artystyczną wolność.

DUCHY GOI | GOYA’S GHOSTS - premiera!
reż. Miloš Forman, Wielka Brytania/Francja/Czechy/Hiszpania 2006, 109’

Duchy Goi to pierwszy od czasu pamiętnego Człowieka z księżyca z 1999 r. film Milosa Formana.

Film prezentuje jeden z wątków życia Francisco Goi (Stellan Skarsgård), wybitnego hiszpańskiego malarza doby klasycyzmu. Muza malarza, Ines (Natalie Portman) zostaje oskarżona przez wpływowego inkwizytora (Javier Bardem) o herezję. Goya czyni dyskretne starania o uwolnienie kobiety, jednak nie udaje mu się uniknąć skandalu.